Kontrakt "Bez oporu"
Kontrakt zawierany jest przez trenera z każdym uczestnikiem grupy. Najważniejszą jego częścią jest osobista zgoda na udział w szkoleniu - nawet jeśli ktoś został na nie wydelegowany wbrew swojej woli. Zawiera on również zobowiązanie uczestnika do wzięcia pełnej odpowiedzialności za własne postępy oraz zobowiązanie trenera do stworzenia najlepszych możliwych warunków do uczenia się i rozwijania nowych umiejętności. Zawiera on także prawo do wzajemnej końcowej oceny:
- trener ma prawo ocenić sposób w jaki uczestnik traktował okazję do nauki i rozwoju
- uczestnik ma prawo ocenić przydatność treningu oraz sposób prowadzenia warsztatu przez trenera.
Zyski z zawarcia kontraktu:
- Pełniejsze zaangażowanie w proces nabywania kompetencji
- Szybsze nabywanie kompetencji i wiedzy
- Większa dbałość o to aby własnym zachowaniem nie utrudniać innym nauki
- Wskazanie, że "bohaterem" szkolenia nie zostanie np. ktoś, kto najbardziej rozśmieszy innych lecz ktoś, kto zrobi najwięcej dla rozwoju własnego i innych.
Odgrywanie ról z nagraniem na wideo i omówieniem
Odgrywanie ról z nagraniami na video traktujemy jako jeden ze skuteczniejszych sposobów zwiększania kompetencji. Stad wykorzystujemy go często w naszych szkoleniach.
Filmujemy i wspólnie z grupą analizujemy zachowanie grupy np. podczas symulacji negocjacji.
Często nagrania i analiza dotyczą konkretnego uczestnika szkolenia.
Indywidualne analizy video potrafią być bardzo emocjonujące a sam aktor podatny na oceny i zranienie. Dlatego podczas analizy uczestnicy posługują się "zasadami udzielania informacji zwrotnej" aby nie sprawiać przykrości "właścicielowi" omawianych zachowań. Chcemy przecież inspirować nie zniechęcać.
Zyski z analizy video odgrywanych ról
- Nikt nie jest surowszym naszym sędzią niż my sami. Różnica pomiędzy tym co myślimy o własnych kompetencjach a tym co widzimy podczas analizy zapisu video może nas nauczyć: pokory albo dać nam prawo do czucia dumy z siebie. Obydwa rezultaty są korzystne.
- Daje ogromną ilość informacji o tym, co jeszcze możemy wykorzystać jako atut a czego tym razem nam się wykorzystać nie udało.
- Daje okazję do porównań z innymi.
- Ogromnie motywuje do rozwoju. Do ulepszania własnych zachowań, postaw... Dzieje się tak ponieważ każdemu z nas bardzo zależy aby zachować pozytywny obraz siebie we własnych oczach.
Cwiczenia z wzrastającym stopniem trudności
Polegają na tym, że uczestnik bierze udział w symulacji np. rozmowy handlowej, która zbudowana jest tak:
1 krok - uczestnik ćwiczy umiejętność przydatną w sytuacji "A"
2 krok - uczestnik poznaje umiejętność przydatną w sytuacji "B"
3 krok - uczestnik ćwiczy umiejętności przydatne w sytuacji "A" + "B"
4 krok - uczestnik poznaje umiejętność przydatną w sytuacji "C"
5 krok - uczestnik ćwiczy umiejętności przydatne w sytuacji "A" + "B" + "C"...itd
Oznacza to, że aby przećwiczyć nowe zachowanie uczestnik musi powtórzyć prawidłowo poprzednie. Pomiędzy sytuacjami "A", "B", "C" istnieje silny związek. Są one poukładane w porządku fabularnym. Z "A" wynika "B". Z "B" wynika "C" itd. Całe ćwiczenie tworzy więc logiczną całość.
W tym typie ćwiczeń wykorzystujemy szczególnie silne mechanizmy uczenia: w pełni strukturowany fabularyzowany materiał, przeuczenie i bezpośrednią informacje zwrotną. Badania (Ebbinghaus, Krueger) wskazują, że wykorzystanie samego tylko przeuczenia powoduje, że po miesiącu od momentu zakończenia nauki uczestnik pamięta ok. 30% materiału. Dla porównania kiedy nie stosuje się tego mechanizmu w uczeniu (większość szkoleń) po 7 dniach uczestnik pamięta ok 3% przekazanych treści. Wyniki badań dotyczące wpływu strukturyzowania nie podlegają dyskusji: opanowanie materiału w pełni ustrukturowanego zajmuje 50% czasu potrzebnego na opanowanie materiału częściowo zorganizowanego. Zysk jest więc oczywisty.
Zyski ze stosowania "CWST"
- Niemal w pełni opanowane nowe umiejętności.
- Poważne trudności z zapomnieniem treści szkolenia.
- Zmiana postawy z "...no to fajne, może kiedyś spróbuję", na postawę "... tym razem Kowalskiemu nie będzie ze mną tak łatwo jak poprzednio"
Indywidualne programy rozwoju osobistego
"Mógłbym zmienić wszystko gdybym tylko wiedział... co mam zmienić". Większość z nas nie planuje zmian. Wierzymy, że dokonają się one same tylko dlatego, że ich (czasem bardzo) pragniemy. W związku z tym upragnione zmiany obrastają kurzem w pudełku, w którym znajdują się już postanowienia: urodzinowe, noworoczne, z okazji nowej pracy, z poprzedniego szkolenia i - czekając na lepsze czasy - zamieniają się w...pobożne życzenia. IPROZ ma zapobiec takiemu stanowi rzeczy.
Tworzenie takiego programu polega na tym, że po każdym module szkoleniowym każdy z uczestników wpisuje do swojego programu nowe cele: co powinien ulepszyć w swoim postępowaniu, jak konkretnie zamierza tego dokonać i z jakich powodów jest to dla niego ważne. O swoim postanowieniu informuje innych uczestników grupy. Gdy szkolenie się kończy uczestnik ma w ręku precyzyjną mapę celów. Wiadomo kiedy masz mapę trudniej jest się zgubić. Trzeba z nią zrobić jeszcze coś niezwykłego ale tą tajemnicę zdradzamy jedynie podczas zakończenia szkolenia.
Zyski z wprowadzenia Indywidualnych Programów Rozwoju
- Większy wgląd w "blaski i cienie" własnych kompetencji osobistych.
- Wzrost zaangażowania w szkolenie.
- Lepsze zrozumienie "co stracę gdy nie dokonam zmian."
- Znacznie większa motywacja do przeprowadzenia koniecznych zmian.
- Szkolenie "przenosi się" w uczestniku poza mury sali wykładowej.
Indywidualne i grupowe listy "TODO"
"Porządek i ład utrzymuje świat" Uporządkowanie czegoś daje nam poczucie sukcesu, kontroli i panowania. Wprowadzanie porządku w świecie naszych uczuć i myśli pogłębia nasze rozumienie siebie i innych. Daje nam realne szanse na to byśmy potrafili skutecznie wpływać na zachowania własne i innych.
Porządek i ład daje przewagę, odwagę i władzę. Porządek i ład daje także spokój. Porządkowanie oznacza ustalanie relacji, segregowanie, układanie. Porządek daje łatwiejszy dostęp do potrzebnych uczuć, myśli i zachować wówczas gdy są nam one najbardziej potrzebne. Po to właśnie tworzymy listy.
Zyski z tworzenia list
- Listy sprawiają, że materiał szkolenia staje się przejrzysty.
- Pozwalają uczestnikom lepiej zaplanować własne zaangażowanie. Nie wszystkie bowiem tematy mogą być jednakowo ważne dla wszystkich.
- Pozwalają pełniej zrozumieć omawiane tematy.
- Listy silnie angażują uczestników, prowokują do refleksji, pogłębiają rozumienie przedstawianych treści.
- Wspólnie tworzone przez uczestników listy ułatwiają im podjęcie decyzji o zmianie dostarczając argumentów, których nie byli dotad świadomi. Budują poczucie wspólnoty.
- Dają poczucie sukcesu.
- Stwarzają okazję do autoprezentacji.
Wykłady
Wierzymy, że sensowne praktyczne działanie poprzedza zazwyczaj równie sensowna chociaż niepraktyczna refleksja. Stąd przedstawiamy wiedzę tak jakbyśmy poszukiwali odpowiedzi na dwa pytania:
- jaki jest najlepszy sposób rozumienia analizowanej sytuacji i...
- jakie w związku z tym zachowanie, postępowanie może okazać się dla ciebie najkorzystniejsze.
Większość naszych wykładów nie trwa dłużej niż 25 minut. Są jednak takie bloki wiedzy, które wymagają więcej czasu aby je w pełni zrozumieć. Wówczas wykłady trwają do 45 minut. Godzimy się czasami na dłuższe wykłady kierując się wiarą, że "trafne rozumienie" jest lepsze niż "bylejakie rozumienie".
Zyski z wykładów
- Więcej czasu na ćwiczenia nowych umiejętności
- Bardziej elastyczne działanie wynikające z głębszego rozumienia
- Zmniejszenie lęku przed nowym sposobem działania
- Większa chęć eksperymentowania z nowymi zachowaniami
- Większe poczucie kontroli w trudnych sytuacjach
Kwestionariusze i testy służące autodiagnozie
Wierzymy, że im więcej konkretu tym lepiej. Dlatego stosujemy kwestionariusze, testy i ankiety. Wykorzystujemy je po to by mieć kontrolę nad przebiegiem zmian i aby dać taką kontrolę uczestnikowi. Kontrolujemy postępy wówczas gdy wiemy co trzeba zmienić na lepsze i czy zmiana zachodzi. Dzięki tym narzędziom czynimy proces zmian możliwym do zmierzenia i obserwacji. W efekcie możemy zmianą "zarządzać" - kierować. Wykorzystujemy te narzędzia także dlatego, że służą uczestnikom szkoleń do autodiagnozy własnych kompetencji.
Zyski ze stosowania testów, kwestionariuszy...
- Wiedza o tym co robimy dobrze jest dla nas pożyteczna ponieważ wzmacnia nasze poczucie wartości, siły i kompetencji. Dostarcza nam wiarę w możliwość zmiany i zaangażowanie pozwalające zmianę przeprowadzić.
- Wiedza o tym co robimy "tak sobie" jest nam potrzebna abyśmy wiedzieli, co trzeba zmienić aby dotrzeć do upragnionego celu. To m. in. dzieki tej wiedzy możemy zaplanować zadania do wykonania.
- Wiedza o tym, że udaje się nam coś zmieniać motywuje nas do dalszych zmagań.
- Pomagają one wprowadzić ład i porządek w miejsce niejasności.
Indywidualne programy rozwoju osobistego
"Mógłbym zmienić wszystko gdybym tylko wiedział... co mam zmienić". Większość z nas nie planuje zmian. Wierzymy, że dokonają się one same tylko dlatego, że ich (czasem bardzo) pragniemy. W związku z tym upragnione zmiany obrastają kurzem w pudełku, w którym znajdują się już postanowienia: urodzinowe, noworoczne, z okazji nowej pracy, z poprzedniego szkolenia i - czekając na lepsze czasy - zamieniają się w...pobożne życzenia. IPROZ ma zapobiec takiemu stanowi rzeczy.
Tworzenie takiego programu polega na tym, że po każdym module szkoleniowym każdy z uczestników wpisuje do swojego programu nowe cele: co powinien ulepszyć w swoim postępowaniu, jak konkretnie zamierza tego dokonać i z jakich powodów jest to dla niego ważne. O swoim postanowieniu informuje innych uczestników grupy. Gdy szkolenie się kończy uczestnik ma w ręku precyzyjną mapę celów. Wiadomo kiedy masz mapę trudniej jest się zgubić. Trzeba z nią zrobić jeszcze coś niezwykłego ale tą tajemnicę zdradzamy jedynie podczas zakończenia szkolenia.
Zyski z wprowadzenia Indywidualnych Programów Rozwoju
- Większy wgląd w "blaski i cienie" własnych kompetencji osobistych.
- Wzrost zaangażowania w szkolenie.
- Lepsze zrozumienie "co stracę gdy nie dokonam zmian."
- Znacznie większa motywacja do przeprowadzenia koniecznych zmian.
- Szkolenie "przenosi się" w uczestniku poza mury sali wykładowej.
Modelowanie zachowań
Wiadomo, że nowych zachowań uczymy się głównie poprzez naśladowanie. Problem w tym, że uczymy się dopiero wówczas gdy mamy kogo naśladować. Oczywistym więc celem szkolenia jest dostarczenie uczestnikom nowych, bardziej skutecznych wzorów zachowań. Właśnie temu służy modelowanie. W praktyce oznacza ono, że pokazujemy jak należy wykonać czynność, której uczymy lub zachowujemy się w sposób, który proponujemy uczestnikom szkolenia. Oczywistym efektem takiego działania jest łatwiejsze i szybsze opanowywanie nowych kompetencji.
Zyski z modelowania zachowań
- Niektórym umożliwia uczenie. Część uczestników szkoleń nie wierzy, że może się nauczyć nowych rzeczy zanim nie zobaczy, że ktoś kto jest podobny do nich już to umie.
- Oszczedza czas potrzebny na nabywanie nowych umiejętności i kompetencji.
- Podnosi motywację. ("Jeżeli Ania potrafiła to zrobić to i ja mogę"). Szczególnie gdy ćwiczący może widzieć jak po "wzorcowym" zachowaniu innego uczestnika odbiera on jakieś pokrzepiające skutki (pochwały, uznanie...)
Ocena realizacji kontraktu
Niewielu jest takich szczęściaży jak Krzysztof Kolumb, który miał odkryć drogę do Indii a zamiast tego odkrył Amerykę i nikt nie miał mu tego za złe. Nawet największym żeglarzom zdarza się nie dopływać tam gdzie chcieli. Zdobywca Mount Everestu E. Hillary po kolejnej nieudanej próbie zdobycia szczytu i stracie kilku przyjaciół podczas wystąpienia w Parlamencie ze łzami w oczach, wygrażał pięściami wizerunkowi nieustępliwej góry krzycząc: "Pokonałaś mnie i tym razem, ale ty już nie możesz urosnąć a ja tak !!!"
Osobisty i zawodowy rozwój wymaga poświęceń, nieustępliwości i drogowskazów. Częściej przynosi porażki niż sukcesy. Nieco przewrotnie można powiedzieć, że wiedza jak uczyć się na porażkach jest ważniejsza od wiedzy jak uczyć się na sukcesach. Dzieje się tak z pragmatycznego powodu - sukcesy zdarzają się zbyt rzadko.
Ocena realizacji kontraktu pomaga nam odnaleźć odpowiedzi na pytania:
- Czy udało się nam dotrzeć do ustalonego celu?;
- Co następnym razem zrobimy lepiej?,
- Co poczytamy sobie za sukces?
Wierzymy, że ocena realizacji kontraktu przez każdego uczestnika powinna składać się głównie z jego samooceny. W mniejszym stopniu z oceny innych uczestników szkolenia w tym w z oceny szkolącego. Jeśli chodzi o ocenę szkolenia i szkolącego uczestnicy wypowiadają się w tej sprawie i wypełniają odpowiednio przygotowaną ankietę.
Korzyści z oceny realizacji kontraktu
- Większa świadomość: "co mogę w sobie zmienić na lepsze?"
- Unikanie postawy perfekcjonizmu - akceptacja "niezasłużonych" błędów.
- Rozwijanie postawy nieustannego rozwoju.
- Wzrost motywacji do zmian.
- Poczucie satysfakcji z wykonanej pracy.